1.0 UTANGULIZI
Kitengo cha ufugaji nyuki katika Halmashauri ya Wilaya ya Iringa kimejikita katika kuhamasisha wananchi kufuga nyuki kwa wingi ili kujikwamua kiuchumi kutokana na mazao ya asali na anta. Wananchi wengi awali walikuwa wanarina asali kutoka katika mapango ya miti na mawe kwenye misitu ya asili. Shughuli ya uwindaji wa asali porini ulionekana kuwa na athari za kimazingira hasa kutokana na wawindaji hao kutochukua tahadhari ya moto na kusababisha mioto mingi kuteketeza misitu. Wananchi baada ya kuaza kueleimika walianza kufuga nyuki kwa kutumia zana za asili kama mitungi, vibuyu, mizinga ya magome na magogo. Awali shughuli ya ufugaji nyuki ilionekana kama sehemu ya ziada ukilinganisha na shughuli nyingine kama kilimo, Ufugaji wa wanyama na biashara. Kwa sasa hivi wananchi wengi wamehamasika katika shughuli ya ufugaji nyuki na sasa shughuli hiyo inachukuliwa kama njia mbadala ya kujikwamua kiuchumi na kuongeza ziada ya chakula.
2.0 MAENEO YA UFUGAJI NYUKI
Halmashauri ya Wilaya ya Iringa ina maeneo mengi yanayofaa katika ufugaji nyuki. Maeneo hayo yana sifa za kuwa na miti inayotoa maua wakati wa mvua na pia kuna vyanzo vingi vya maji ambayo ni muhimu katika suala zima la Ufugaji nyuki. Upatikanaji wa maeneo ya ufugaji nyuki yanaenda sambamba na hifadhi ya misitu ya asili kwa kushirikisha jamii. Kwa sasa Hamashauri ya Wilaya ya Iringa ina misitu iliyohifadhiwa yenye jumla ya Hekta 191,000 na eneo tengufu la wanyama pori lenye ukubwa wa Kilometa za mraba 773 eneo hili limezungukwa na vijiji 21 katika tarafa za Idodi na Pawaga. Kwa ujumla maeneo haya yakitumiwa kikamilifu katika ufugaji nyuki yanaweza kuzalisha asali na nta bora hasa ukizingatia kuwa hakuna uchafuzi mkubwa wa mazingira kama matumizi ya sumu kwenye mimea na maji.
3.0 MALENGO YA HALMASHAURI KATIKA UZALISHAJI WA ASALI NA NTA
Kwa sasa Halmashauri imelenga kuongeza uzalishaji wa asali kutoka tani 40 kwa sasa hadi kufikia tani 50 na nta kutoka tani 25 hadi tani 35 kwa mwaka ifikapo mwaka 2020. Malengo hayo yanaweza kufikiwa hata kabla ya mwaka tajwa hasa kutokana na watu wengi kuhamasika kufuga nyuki.
4.0 AINA YA UFUGAJI NYUKI
Halmashauri imetoa elimu kwa wananchi hasa suala zima la ufugaji nyuki kwa njia za kisasa. Njia ya ufugaji nyuki kwa kutumia utaalamu inajumuisha matumizi ya mizinga ya kisasa ya kati (Tanzania Transitional Top bar Beehives). Kuna jumla ya mizinga 4,000 ya kisasa na mizinga ipatayo 10,000 ya asili. Kitengo pia hutoa ushauri kwa wafugaji juu ya matumizi ya zana za kisasa katika kurina asali na uchakataji wa mazao ya nyuki ambayo ni asali na nta.
5.0 IDADI YA WAFUGAJI NYUKI KATIKA HALMASAHAURI YA WILAYA
Jumla ya wafugaji nyuki 1361 wamepata mafunzo katika awamu tofauti kuanzia mwaka 2008 idadi hiyo inajumuisha wafugaji binafsi, taasisi na vikundi mbalimbali. Elimu ya ufugaji nyuki hutolewa kwa njia ya mafunzo na vipeperushi vilivyoandikwa kwa lugha nyepesi itakayo mwezesha mfugaji kuelewa. Kitengo pia kimehimiza uanzishaji wa vikundi na kuvisajili ili viweze kunufaika na mikopo kutoka katika taasisi mbalimbali za fedha na mifuko mbalimbali ya jamii. Kwa sasa hivi kuna jumla ya vikundi 83 vya ufugaji nyuki vyenye jumla ya wanachama 1,361. Majedwali namba 1 na 2 yanaonesha hali ya uzalishaji wa mazao ya nyuki na vikundi vya ufugaji nyuki katika H/Wilaya.
JEDWALI NA. 1
HALI YA UZALISHAJI WA MAZAO YA NYUKI HALMASHAURI YA
WILAYA YA IRINGA MWAKA 2017
S/N
|
MWAKA
|
IDADI YA MIZINGA
|
UZALISHAJI WA ASALI (KG)
|
THAMANI YA ASALI (TSH)
(BEI NI 10,000/=/KG) |
UZALISHAJI WA NTA
(KG) |
THAMANI YA NTA (TSH)
|
||
|
2017
|
KISASA
|
ASILI
|
JUMLA YA MIZINGA YENYE NYUKI YA ASILI NA YA KISASA
|
(BEI YA NTA 5000/=/KG)
|
|||
|
Vikundi
|
3,862
|
9554
|
10,062
|
40,248
|
402,480,000
|
20,124
|
100,620,000
|
|
Watubinafsi
|
586
|
580
|
875
|
3,500
|
35,000,000
|
31,500
|
157,500,000
|
|
Jumlandogo (vikundi +binafsi)
|
4,448
|
10134
|
10,937
|
43748
|
437,480,000
|
51,624
|
258,120,000
|
Jumla a kuu
|
14,582
|
10,937
|
10,937
|
437,480,000
|
51,624
|
258,120,000
|
JEDWALI NA. 2
VIKUNDI VYA UFUGAJI NYUKI KATIKA HALMASHAURI YA
WILAYA YA IRINGA 2017
1
|
MangalalifarmersAgainst Poverty
|
Mangalali
|
Nzihi
|
15
|
12
|
3
|
0
|
400
|
2
|
.UmojawawafugajiNyuki
|
Nzihi
|
Nzihi
|
17
|
10
|
7
|
0
|
800
|
3
|
Wazeenawajane
|
Mfyome
|
Kiwere
|
15
|
6
|
9
|
0
|
75
|
4
|
Jitegemee
|
Mfyome
|
Kiwere
|
13
|
5
|
8
|
0
|
10
|
5
|
5.TunawezaVikoba
|
Kitapilimwa
|
Kiwere
|
14
|
8
|
6
|
410
|
10
|
6
|
Umojawavijanakitapilimwa
|
Kitapilimwa
|
Kiwere
|
27
|
4
|
23
|
0
|
4
|
7
|
.Umojawaakina mama Kitapilimwa
|
kitapilimwa
|
Kiwere
|
23
|
16
|
|
0
|
2
|
8
|
Jitegemee
|
Kitapilimwa
|
Kiwere
|
16
|
4
|
12
|
0
|
10
|
9
|
Msembe
|
Kitapilimwa
|
Kiwere
|
15
|
9
|
6
|
0
|
10
|
10
|
Tumaini
|
Kiwere
|
Kiwere
|
15
|
5
|
10
|
0
|
36
|
11
|
Vicoba
|
Kiwere
|
Kiwere
|
16
|
7
|
9
|
0
|
26
|
12
|
Makini group
|
Kiwere
|
Kiwere
|
20
|
5
|
15
|
0
|
36
|
13
|
Umoja
|
Kiwere
|
Kiwere
|
20
|
5
|
15
|
1200
|
21
|
14
|
Dira
|
Kiwere
|
Kiwere
|
10
|
5
|
5
|
0
|
24
|
15
|
Mlimamosi
|
Itagutwa
|
Kiwere
|
10
|
5
|
5
|
0
|
31
|
16
|
Wazee – wajane
|
Kinywang’ang’a
|
Nduli
|
15
|
8
|
7
|
0
|
105
|
17
|
NgamiaVicoba
|
Kinywang’ang’a
|
Nduli
|
15
|
10
|
5
|
305
|
15
|
18
|
Muungano
|
Kinywang’ang’a
|
Nduli
|
15
|
9
|
6
|
0
|
20
|
19
|
Harambee
|
Kisinga
|
Nduli
|
12
|
5
|
7
|
2,206
|
716
|
20
|
PTC
|
Kisinga
|
Nduli
|
15
|
10
|
5
|
116
|
20
|
21
|
Tupendane
|
Ilambilole
|
Nduli
|
11
|
5
|
6
|
313
|
7
|
22
|
Chapa kazi
|
Ilambilole
|
Nduli
|
14
|
6
|
8
|
236
|
|
23
|
Umoja
|
Ilambilole
|
Nduli
|
50
|
10
|
40
|
60
|
40
|
24
|
Muungano
|
Ilambilole
|
Nduli
|
15
|
15
|
-
|
134
|
10
|
25
|
Jitegemee power
|
Mkungugu
|
Nduli
|
12
|
8
|
4
|
69
|
60
|
26
|
Maendeleo
|
Matembo
|
Nduli
|
14
|
7
|
7
|
95
|
20
|
27
|
TwendenaWakati
|
Matembo
|
Nduli
|
10
|
5
|
5
|
106
|
|
28
|
LAMAYA
|
Igingilanyi
|
Nduli
|
15
|
8
|
7
|
0
|
20
|
29
|
Kangombe
|
Ibangamoyo
|
Ulanda
|
15
|
5
|
10
|
0
|
20
|
30
|
Shambadarasa
|
Kihorogota
|
Kihorogota
|
21
|
5
|
16
|
156
|
50
|
31
|
Kihorogotabeekeping
|
Kihorogota
|
Kihorogota
|
13
|
5
|
8
|
0
|
63
|
32
|
Mkangalage
|
Mikongwi
|
Kihorogota
|
16
|
5
|
11
|
119
|
0
|
33
|
Tumaini
|
Igula
|
Kihorogota
|
25
|
5
|
20
|
156
|
7
|
34
|
Iga
|
Isimanitarafani
|
Kihorogota
|
14
|
6
|
8
|
236
|
7
|
35
|
Karismatic
|
Isimanitarafani
|
Kihorogota
|
50
|
10
|
40
|
288
|
50
|
36
|
Tumaini
|
Isimanitarafani
|
Kihorogota
|
15
|
15
|
-
|
134
|
15
|
37
|
Songambele
|
Isimanitarafani
|
Kihorogota
|
13
|
13
|
-
|
357
|
20
|
38
|
Shambadarasa
|
Ngano
|
Kihorogota
|
11
|
5
|
6
|
156
|
50
|
39
|
Nguvukazi
|
Ngano
|
Kihorogota
|
30
|
12
|
18
|
0
|
21
|
40
|
KUNU
|
Uhominyi
|
Kihorogota
|
20
|
12
|
8
|
23
|
40
|
41
|
Isimani (T)
|
Isimanitarafani
|
Kihorogota
|
17
|
5
|
12
|
0
|
50
|
42
|
Umoja
|
Magunga
|
Maboga
|
12
|
5
|
7
|
36
|
56
|
43
|
Kiponzelo Natural honey
|
Kiponzelo
|
Maboga
|
|
|
|
0
|
18
|
44
|
Ufugajinyuki
|
Udumka
|
Ifunda
|
13
|
5
|
8
|
119
|
70
|
45
|
Nyuki
|
Isupilo
|
Ifunda
|
19
|
12
|
7
|
59
|
70
|
46
|
MAO
|
Muwinbi
|
Lumuli
|
7
|
3
|
4
|
0
|
28
|
47
|
Nyuki Group
|
Luganga
|
Ilolompya
|
24
|
5
|
19
|
379
|
30
|
48
|
Asasiyanyuki
|
Mapogolo
|
Idodi
|
14
|
8
|
6
|
286
|
60
|
49
|
Asasiyanyuki
|
Tungamalenga
|
Idodi
|
12
|
2
|
10
|
186
|
20
|
50
|
AsasiyaNyuki
|
Idodi
|
Idodi
|
16
|
4
|
12
|
125
|
10
|
51
|
Asasiyanyuki
|
Kitisi
|
Idodi
|
15
|
5
|
10
|
148
|
35
|
52
|
Mapinduzi
|
|
Idodi
|
12
|
2
|
10
|
99
|
0
|
53
|
Nyukini Mali
|
Mbolimbol
|
Itunundu
|
9
|
0
|
9
|
0
|
10
|
54
|
Mizinganimali
|
Mbolimbol
|
Itunundu
|
11
|
4
|
7
|
0
|
|
55
|
Muungano
|
Itunundu
|
Itunundu
|
10
|
0
|
10
|
0
|
10
|
56
|
Umoja
|
Izazi
|
Izazi
|
13
|
4
|
9
|
51
|
0
|
57
|
Amani
|
Usolanga
|
Malengamakali
|
30
|
15
|
15
|
28
|
21
|
58
|
KKKT Vijana
|
Mkulula
|
Malengamakali
|
30
|
16
|
14
|
0
|
21
|
59
|
Jitihada
|
Makadupa
|
Malengamakali
|
30
|
11
|
19
|
0
|
21
|
60
|
Muungano
|
Makadupa
|
malengamakali
|
13
|
4
|
9
|
313
|
|
61
|
Upendo
|
Iguluba
|
Malengamakali
|
30
|
10
|
20
|
0
|
21
|
62
|
Amkeni
|
Nyakavangala
|
malengamakali
|
30
|
14
|
16
|
0
|
21
|
63
|
Jitegemee
|
Nyakavangala
|
malengamakali
|
15
|
7
|
8
|
139
|
10
|
64
|
Kibwegere
|
Holo
|
Nyang’oro
|
30
|
17
|
13
|
0
|
21
|
65
|
Juhudi
|
Chamdindi
|
Nyang’oro
|
30
|
15
|
15
|
0
|
21
|
66
|
Karitas
|
Mawindi
|
Nyang’oro
|
27
|
6
|
21
|
0
|
21
|
67
|
Mkombozi
|
Ikengeza
|
Nyang’oro
|
30
|
15
|
15
|
0
|
21
|
68
|
Juhudi
|
Nyang’oro
|
Nyang’oro
|
14
|
5
|
9
|
807
|
0
|
69
|
NyukinaMisitu
|
Mgama
|
Mgama
|
16
|
4
|
12
|
0
|
24
|
70
|
Kikundi cha ufugajinyukiMtera
|
Mtera
|
|
10
|
4
|
6
|
0
|
20
|
71
|
Kikundi cha ufugajinyukiMakatapora
|
Makatapora
|
Migoli
|
11
|
4
|
7
|
0
|
20
|
|
Kikundi cha ufugajinyukimbweleli
|
Mbweleli
|
Migoli
|
15
|
8
|
7
|
0
|
20
|
72
|
Kikundi cha ufugajinyukiKinyali
|
Kinyali
|
Kinyali
|
8
|
3
|
5
|
0
|
20
|
73
|
Kikundi cha ufugajinyukikiwere
|
Kiwere
|
Kiwere
|
13
|
7
|
6
|
0
|
20
|
74
|
Kikundi cha ufugajinyukiMfyome
|
Mfyome
|
Kiwere
|
12
|
4
|
8
|
0
|
20
|
75
|
Kikundi cha ufugajinyukiItagutwa
|
Itagutwa
|
Kiwere
|
8
|
2
|
6
|
0
|
20
|
76
|
Kikundi cha ufugajinyukikinyika
|
Kinyika
|
Itunundu
|
15
|
7
|
8
|
0
|
20
|
77
|
Kikundi cha ufugajinyukiMagombwe
|
Magombwe
|
|
10
|
3
|
7
|
0
|
20
|
78
|
Kikundi cha ufugajinyukiKising’a
|
Kising’a
|
Kising’a
|
9
|
4
|
5
|
0
|
20
|
79
|
Kikundi cha ufugajinyukiIsele
|
Isele
|
Itunundu
|
13
|
6
|
7
|
0
|
20
|
80
|
Kikundi cha ufugajinyukiIdodi
|
Idodi
|
Idodi
|
12
|
4
|
8
|
0
|
20
|
81
|
Kikundi cha ufugajinyukiMalinzaga
|
Malinzaga
|
|
8
|
3
|
5
|
0
|
20
|
82
|
Kikundi cha ufugajinyukiKitisi
|
Kitisi
|
Idodi
|
15
|
8
|
7
|
0
|
20
|
83
|
Kikundi cha ufugajinyukiTungamalenga
|
Tungamalenga
|
Idodi
|
13
|
5
|
8
|
0
|
20
|
Jumla
|
1361
|
573
|
788
|
9554
|
3,862
|
Kijiji cha Ihemi
Anuani ya posta: Po.Box108 Iringa
Simu ya mezani: 026-2702828/2702585
Simu ya mkononi: 0757 364 994
Barua pepe: ded@iringadc.go.tz
Haki miliki @ Halmashauri ya Wilaya ya Iringa. Haki zote zimehifadhiwa